An Roovers (1985, Tienen) is gefascineerd door natuur, traditie en geschiedenis. Haar intuïtieve sculpturale ingrepen laten zich het best omschrijvingen als driedimensionale tekeningen. Aarde/klei is de grondstof voor Roovers haar persoonlijk minimalistische oeuvre. Haar praktijk is procesmatig en circulair. Roovers gaat steeds aan de slag met de lokale grondstof in de regio waarin ze werkt, om uiteindelijk de sculpturen in hun oorspronkelijke vorm (aarde) naar hun locatie terug te brengen. Door het gebruik van organisch materiaal en de focus op traagheid, verstilling en tijd, genereert Roovers een bijzonder universum dat evenveel poëtisch als maatschappelijk geëngageerd is.

In CC Strombeek zijn door de kunstenares gestaag twee lijnen in aarde op de vloer van de tentoonstellingsruimte aangebracht. Als vanzelfsprekend, liggen zij bedachtzaam in de ruimte. Ingebed in een initiële leegte en met uiterste precisie geïntegreerd in het architecturale lijnenspel van de aanwezige lichtarmaturen, kolommen, nissen, hoogte, vloer en plafond. De gebalanceerde positionering van de lijnsculpturen creëert een geladen, haast zinderende ruimte tussen het kunstwerk, de architectuur en de toeschouwer. In de beleving wordt duidelijk dat niet enkel de objecten zelf, maar de hierdoor geactiveerde ruimte rondom rond evenveel ressorteert onder de poëzie van de sculptuur.

Roovers oeuvre schrijft zich in binnen een minimalistische esthetiek door een bewust gebruik van de lijn die terugkeert in zowel haar sculpturen, als werken op papier en keramiek. De rechte lijn is voor de kunstenares de sleutel tot een universele beeldtaal, een teken dat betekenis kan krijgen in relatie tot een ander element, zoals de ruimte of materiaal. Hiermee blijft haar werk ver weg van enige anekdotiek of definiërend (en dus gesloten) narratief. Er is iets meditatief aan die herhaling van de lijn; vergelijkbaar met een gedicht waarbij de ademhaling of spaties tussen woorden essentieel zijn voor de betekenis ervan. “In mijn werk wil ik eigenlijk zoveel mogelijk uitschakelen. Ik wil geen verhalen vertellen, eerder wil ik een gevoel genereren, een verwondering, een verkennen of herkennen bewerkstelligen,” legt Roovers uit.

Deze ongedefinieerde tussenruimte en haar mentale en fysieke beleving. Het herinnert aan de zintuiglijke ruimte van de waarneming die de Franse filosoof Maurice Merleau-Ponty ooit beschreef als het être au monde: het “even vergeten” van de lange vertrouwdheid die we hebben met de dingen in de wereld die ons omringen. Met haar in situ werken, tracht Roovers een bewustzijn te creëren, van het hier en nu, ongedwongen, toch persistent, zet ze ons met haar werken aan tot verstilling en vertraging. De puurheid van het materiaal, de eenvoud en eerlijkheid van het werk, vergroot ons aandacht voor het detail en het default, zoals het scheuren, transformeren, krimpen en degraderen van de drogende klei. Een aanzet tot stille reflectie over het onbeminde: van schoonheid en fragiliteit over stilte en tijd, naar vergissingen, gebreken, gemis, ongenoegen, sociale ongelijkheid, begrip of onbegrip. Tranquility in Time, rust in tijd, een pretentieloze suggestie.

Het oeuvre van Roovers is existentieel, tijdloos en fenomenologisch. Evenveel is haar praktijk bijzonder eigentijds en maatschappelijk geëngageerd. Aan haar uiteindelijke presentaties gaat steeds een omzichtig denk- en ontwikkelingsproces vooraf in dialoog met de lokale context. De aarde van de sculpturen in CC Strombeek haalde de kunstenares uit de nabijgelegen tuin van de Abdij van Grimbergen. Lagen van de typisch Vlaamse witte leemgrond zijn met een schop uitgegraven, en worden samen met hun inherente geschiedenis aan het publiek getoond om na afloop van de tentoonstelling opnieuw onder de grond te verdwijnen. Ook dit circulaire gegeven is doordrongen van een bewust in de wereld zijn. Het Westerse grondgebruik negeert typisch de intrinsieke geschiedenis en kwaliteiten van de grond waarop we leven, waarvan we leven. Het staat haaks op een meer duurzame, traditionele filosofie van werken mét in plaats van tegen de natuur; van langdurige en doordachte observatie in plaats van langdurige en onnadenkende arbeid.

Eenzelfde voorafgaand procesmatig karakter weerspiegelt zich in Roovers keramiek. Doorheen de jaren, reisde de kunstenares naar onder meer La Borne, Cornwall, Estland en Denemarken voor het produceren van haar keramische werken. Dit doet ze steeds samen met de lokale gemeenschap en met de plaatselijke grondstoffen in de regio waar ze verblijft, bij voorkeur met een traditionele houtoven. Gelang de gebruikte parameters (type klei, baktijd, temperatuur, …) worden andere kleurschakering en texturen gegenereerd; glad of ongelijk van vorm en oppervlak, heel beheerst of net grillig. De gebakken klei is een herinnering aan het gestookte vuur en introduceert hiermee Roovers persoonlijke verhaal over vergankelijkheid, natuurfilosofie, cultuur, ambacht, consumptie en globalisatie.

De traagheid is een van de belangrijkste aspecten van Roovers praktijk. Tijd en duur zijn inherent aanwezig in het organische materiaal van de klei/aarde, alsook van het rituele maakproces en de zintuiglijke beleving van het werk. “We leven in een beeldcultuur waarin alles heel snel gaat, we kijken binnen de kaders van een virtuele internet-zone. Ik wil een antwoord geven op deze consumptie. Door stil te staan bij onze grond die iedereen vanzelfsprekend vindt, onze relatie met de aarde en onze beperkte kennis ervan vandaag.”

Met bijzondere dank aan Pater Johan en de Abdij van Grimbergen

Installatie beelden door Kristien Daem.

HART magazine