De analogie met A New Spirit in Booking bestaat uit het artistieke antwoord op de verschuivingen binnen een medium onder druk. In de laatste decennia is het boekmedium —vooral doordat haar alledaagse functionaliteit méér en méér werd vervangen door digitale media, en zij zo paradoxaal genoeg aan betekenis en specifiteit heeft gewonnen— een kunstenaarsmedium geworden. Al lijkt het gedrukte boek vandaag op weg om te verdwijnen, we weten ook dat het nooit —zelfs al zouden we dat willen— zal kunnen verdwijnen. Dit spagaat is een uitgelezen plaats voor kunstenaars om werk te ontwikkelen. Méér en méér kunstwerken zien het licht als boek.

Omdat de gedrukte media —althans in de kunst— eeuwenlang het monopolie hebben bezet wat massa-circulatie betreft, en zo van de kunst mee het archief en het geheugen bepalen, is het voor kunstenaars vandaag noodzakelijk geworden tegenover deze media positie te kiezen. Het maken van een kunstboek vandaag kan niet meer zomaar tot functie worden herleid, het houdt ook een artistieke positie in tegenover deze media, zowel historisch als hedendaags. Dit bewustzijn is in die zin heel complex omdat vandaag veel modellen (nog) overeind staan. De ene op weg om te verdwijnen, de andere op komst maar nog niet institutioneel ingebed. De ene dominant maar in crisis, de andere nog ondergronds maar in groei.

De kunstenaars in de tentoonstelling A New Spirit in Booking tonen werk waarin het boekmedium een conceptuele sleutelrol speelt. Alle werken bestaan als boek. Maar deze zijn niet de kunstboeken zoals we ze kennen en begrijpen, waarin de originele kunstwerken afwezig zijn, ze zijn drager van de werken zelf. Wat optisch in het boek aanwezig, is het werk, niet een reproductie van een werk.

De New Spirit tegenover het klassieke kunstenaarsboek toont zich in de bezetting van de fysieke ruimte, en het opgeven van het primaat van het boek. Deze werken zijn duidelijk niet ontstaan om te worden gelezen of bekeken als boek — al is het een aspect van het werk dat ze de symbolische lading van een boek dragen, dat ze kunnen gelezen en bekeken worden als boek, en dat ze als boekenobjecten kunnen worden gedistribueerd— maar als conceptueel complexe kunstwerken.

Deze tentoonstelling toont kunstwerken. Ze zijn als kunstwerken tentoongesteld, niet als boeken. Parallel is er een aanwezigheid van de boeken in vitrines, de kunstwerken in geplooide en opgeborgen toestand. Deze stellen zo alleen hun fysieke bestaan tentoon, maar in relatie tot de kunstwerken ook een context — de imperiale canon van het boek. De boekvorm en -structuur van de werken roept de wereldtaal op van het epistème, van telepathie en verspreiding, die “machtige geest op afstand”, en toont zo een verlangen om in de wereld te zijn anders dan als een specifiek werk in een specifieke tentoonstelling.

Luc Derycke

Met Remi Verstraete, Ruth Sacks, Annie Vigier en Franck Apertet (Les Gens d’Uterpan), Stefaan Dheedene, Sébastien Capouet, Dimitri Vangrunderbeek, Ištvan Išt Huzjan, Jochem Vanden Ecker, Dieudonné Cartier, Diego Tonus, Erik van der Weijde, Reinaart Vanhoe, Jerry Galle, Johan De Wilde.