Trekvogels toont België als een land van opportuniteiten
Afgelopen jaar zetten we met Cc Strombeek mee onze schouders onder een lokaal project. Na de succesvolle samenwerking rond de film STRMBK ging hetzelfde team terug aan de slag voor Trekvogels, een documentaire over inwoners van Grimbergen met roots van elders. Een gesprek met regisseur Stefaan Borremans.
Stefaan, je bent een echte Strombekenaar en de buurt en de mensen hier liggen je na aan het hart. Vertel eens iets meer over je achtergrond.
Sinds enkele jaren run ik een klein productiebedrijf, Pine Peak Entertainment. We werken er met drie en ik doe voornamelijk regie en script. We willen vooral iets moois creëren met weinig budget. Trekvogels wordt onze eerste documentaire. Voorheen maakten we enkel fictie.
Ik doe dit echt vanuit mijn passie, want in het dagelijkse leven ben ik politieagent. De thema’s en problemen waarmee ik in aanraking kom tijdens mijn job, probeer ik met deze documentaire op een andere manier aan te kaarten. Ik merk elke dag hoe mensen hier van elkaar vervreemd zijn geraakt. Ze kennen amper hun buren nog en hebben geen contact meer met buurtbewoners. Deze documentaire wil daar een klein beetje verandering in brengen.
Mensen kennen amper hun buren nog en hebben geen contact meer met buurtbewoners. Deze documentaire wil daar een klein beetje verandering in brengen.
Voor deze documentaire kreeg je extra hulp van Katja.
Katja heeft de interviews voorbereid en afgenomen en meegeschreven aan het script. Ze heeft Congolese roots en werd geadopteerd. Ze voelde heel goed aan waar de personages van deze docu mee worstelen. Haar blik en haar insteek was dan ook cruciaal.
Enige tijd geleden maakten jullie al STRMBK, een kortfilm die de problematiek rond hangjongeren belicht. Het smaakte duidelijk naar meer. Hoe begon het verhaal van Trekvogels?
Het idee was er al snel, maar er was geen budget. Deze keer kozen we voor de formule van crowdfunding. Om mensen warm te maken voor het project en een bijdrage te leveren, gingen we onmiddellijk de straat op, de buurt in. We praatten met handelaars, organisaties en buurtbewoners. Zo kregen we het benodigde geld bij elkaar, maar het bijkomend voordeel was ook dat de buurt onmiddellijk betrokken was bij het project. Het wordt echt door de buurtbewoners gedragen en mee gerealiseerd.
Jullie vertrokken vanuit een ruime selectie buurtbewoners om er dan een aantal uit te kiezen die jullie dan volgden voor de documentaire.
Dat klopt. We startten initieel met een vijftigtal personen en zijn geëindigd met drie. We wilden wel diverse personages met een verschillende achtergrond, maar dat was niet de hoofdzaak. De belangrijkste criteria waren of hun levensverhaal de moeite was, hoe hun band was met België en of ze ook echt iets bijdragen aan de samenleving.
Wie zijn de drie hoofdpersonages geworden?
Er is een Italiaanse oma van 84 die we volgen op haar laatste reis naar Italië. Ze verkoopt er haar olijfgaarden en beseft ook heel goed dat dit een laatste reis wordt. Haar liefde voor Italië is groot, maar ze is enorm dankbaar voor alle kansen die zij, en haar kinderen en kleinkinderen, in België hebben gekregen.
Dan is er René die uit Brazilië afkomstig is, maar ook Afrikaanse roots heeft. Hij kwam naar België om een basketcarrière op te starten. Hij raakte geblesseerd en moest zijn hele toekomst herdenken. Hij werd nadien muzikant en speelde onder andere bij Prince. De mensen in de wijk kennen hem als vader op wandel met de kinderwagen, maar weten niks van zijn boeiende levensverhaal.
Tenslotte kozen we voor Lautaro, die naar hier verhuisde uit Argentinië. In de jaren ‘90 kreeg hij de mogelijkheid om naar hier te komen omdat hij de dubbele nationaliteit had. Zijn grootouders zijn van Oudenaarde afkomstig en verhuisden destijds naar Zuid-Amerika om er te gaan boeren. Nu is hij terug en is de cirkel rond. Hij is klusjesman in het atheneum en is een bekend gezicht in de buurt.
De personages kiezen voor een documentaire is wellicht een heel ander proces dan voor een fictiefilm, maar ik vermoed dat er nog wel andere uitdagingen waren aan de docu.
Ja, absoluut. Een documentaire draaien was een heel nieuwe ervaring voor ons. Bij STRMBK lag het script vast en waren de draaidagen gepland. Bij Trekvogels ligt er veel minder vast. Je wil soms naar een bepaalde verhaallijn gaan, maar je kan de personages geen woorden in de mond leggen. Sommige interviews verlopen helemaal anders dan gepland, veel spontaner wel. En onvoorspelbaarder, maar dat maakt het net leuk.
De drie personages zijn stuk voor stuk trekvogels, mensen die van hun roots los kwamen op zoek naar beter.
Hoe worden de drie personages en hun verhaal in beeld gebracht?
De rode draad is hun levensverhaal en daarvoor namen we verschillende interviews af in de studio. Die fragmenten worden afgewisseld met scènes uit hun echte leven: de reis naar Italië of een bezoek aan een museum in Oudenaarde op zoek naar sporen van Lautaro’s grootouders. De verschillende verhalen komen door elkaar aan bod.
Aangezien het budget beperkt is, gingen jullie op zoek naar verscheidene partners.
Ja, dat is voor ons belangrijk omdat je dan meer kan bereiken. Voor Trekvogels is de academie van Grimbergen een partner. Aan de drie personages werd gevraagd of er een liedje is dat ze associëren met hun band met België. Deze nummers zullen live worden opgevoerd door de academie bij de première. De docu gaat over emoties en we hopen de personages zo ook te verrassen.
Waarom kozen jullie de titel Trekvogels?
Eerst waren we op zoek naar een titel die zou werken in verschillende talen, want er wordt Italiaans, Frans, Spaans en Portugees gesproken in de docu, maar toen Trekvogels op tafel lag was het duidelijk dat deze titel echt de lading dekt. Het zijn stuk voor stuk trekvogels, mensen die van hun roots los kwamen op zoek naar beter. René heeft trouwens besloten om opnieuw te verhuizen. Hij heeft wellicht al op 10 plaatsen gewoond en trekt nu weer verder. We vinden dat natuurlijk wel een beetje jammer, maar het is nu eenmaal de aard van het beestje.
Wat hopen jullie met Trekvogels te bereiken?
Uiteraard volle zalen voor de vertoningen in het Cc, maar ook voor een divers publiek. Door alvast te kiezen voor drie personages met een heel verschillende achtergrond, hopen we natuurlijk dat we die diversiteit eveneens in het publiek zien, naast het traditionele publiek van het Cc.
We hopen ook dat het effect voelbaar zal zijn in de wijken van Strombeek, dat er een klein beetje meer sociale cohesie komt. We willen laten zien dat er wel degelijk mensen zijn die op een positieve manier bijdragen aan de gemeenschap én we willen ook laten zien dat het nut heeft om dat te doen. Al is het maar het allerkleinste verschil, je maakt toch een verschil.
STRMBK was een onverwacht groot succes. Niet alleen verkochten we de zaal in het Cc vijf keer uit; de film is ook opgepikt door Telenet en de opleiding van de politieschool. Er is een lespakket rond ontwikkeld. Hoe het met Trekvogels zal lopen, weten we natuurlijk niet, maar dit is niet enkel het verhaal van Strombeek. Het zal zeker ook weerklank vinden in andere gemeenten van de Vlaamse Rand, of zelfs daarbuiten. Overal zijn zulke verhalen te vinden.