Comedy Café vraagt het aan met Belgium’s Least Wanted
Cc Strombeek had een gesprek met Soe Nsuki, comedian, en Mourad Bekkour, programmator en oprichter van Belgium's Least Wanted, over de grenzen en uitdagingen van humor.
Wie zijn Soe Nsuki en Mourad Bekkour en wat is jullie slechtste eigenschap?
Soe: ‘Ik ben stand-upcomedian, tv-presentator, tv-maker en scenarioschrijver. Ik woon in Antwerpen en ik zie mezelf als een positief en energetisch, maar ook gevoelig persoon. Ik hecht veel belang aan een persoonlijk en sociaal leven naast het werk. Dat lukt niet altijd even goed. Mijn slechtste eigenschap is de balans goed te houden tussen werk en privé. Daar kan ik compleet in falen wegens te veel enthousiasme en te weinig zelfzorg.’
Mourad: ‘Ik ben programmator voor ‘Nuff Said en Arenberg en oprichter van Belgium's Least Wanted. ‘Nuff Said doe ik intussen al 15 jaar. Mijn vrouw zegt dat ik heel veel slechte eigenschappen heb (lacht). Volgens haar smak ik als ik eet. Soms vergeet ik te eten, ook buiten de ramadan, en daarna eet ik dan veel te veel. Mijn slechte eigenschappen hebben vooral te maken met eten dus.’
Je kan niet van humor eisen dat het iets is, behalve dat het grappig is.
Urbanus zei ooit: ‘Sinds ik op tv kom, zijn er twee keer zoveel tv’s verkocht. Zelfs ik verkocht de mijne.’ Is humor volgens jullie noodzakelijk voor zelfrelativering?
Soe: ‘Dat is één van de functies van humor. Zelfrelativering is één van de goede eigenschappen om te hebben in het leven en op een podium is dat niet anders.’
Mourad: ‘Het is belangrijk om dingen te kunnen plaatsen. Om niet te lang kwaad te blijven.’
Soe: 'Ik denk wel dat de meeste comedians dat doen. Ik moet de eerste nog tegenkomen die geen zelfrelativerende grappen heeft. Dat betekent uiteraard niet dat je jezelf moet afbreken.’
Moet humor licht zijn of net heel hard aankomen?
Soe: ‘Humor kan alles zijn. Je kan niet van humor eisen dat het iets is, behalve dat het grappig is. Net zoals je van eten alleen maar kan verlangen dat het lekker is. Een superzware cheeseburger met frieten of een licht vegan slaatje met pijnboompitten, het kan allemaal. Heel veel comedians snijden zware onderwerpen aan. Dat wil niet per se zeggen dat ze daarom ook een mening verkondigen. Humor is zo ruim dat je zware onderwerpen licht kan maken en lichte onderwerpen zwaar kan brengen. Het is niet zo gemakkelijk in twee kampen te verdelen.’
Mourad: ‘Humor mag alles zijn en vooral variatie is goed. Daarom steek ik graag line-ups in elkaar. Zo kan je mensen laten proeven van verschillende stijlen. Een comedian hoeft zich wat mij betreft ook niet aan één stijl te houden. Die variatie maakt het net leuk en verrassend.’
Moeten we met alles kunnen lachen?
Soe: ‘Natuurlijk kan je met alles lachen, maar je moet dan ook niet schrikken als mensen erop reageren. Als je een racistische of homofobe mop maakt, moet je het daarna ook niet ontkennen. Zeggen dat we niet met alles mogen lachen, impliceert dat er een soort van politie zou zijn of dat er censuur is. Ook al komen er reacties op bepaalde grappen die comedians maken, dat heeft geen gevolgen. Dat kan hier allemaal en dat is prima. Dat is waar cultuur voor dient. Het moet niet gewoon vrijblijvend zijn, maar net reacties uitlokken. Comedians lokken misschien wel net iets meer reacties uit dan pakweg schilders.’
Heb je al aan zelfcensuur gedaan?
Soe: ‘Ik zou het woord censuur hier nooit gebruiken. Je kan en mag hier alles zeggen zonder dat dat gevolgen heeft. Empathie en begrip opbrengen voor wat je woorden teweeg kunnen brengen is iets helemaal anders. Als iemand gekwetst of gechoqueerd is door wat je zegt, moet je bereid zijn de dialoog aan te gaan. Je mag de kracht van je woorden nooit onderschatten en je kan je soms afvragen of sommige grappen echt wel moeten als ze voor de zoveelste keer vooroordelen bevestigen of bepaalde groepen viseren.’
Als je humor kan gebruiken om kloven te dichten, dan is humor ontzettend sterk. Als je het gebruikt om mensen uit te lachen, dan ben je geen comedian. Dan ben je een pestkop.
Je schrapt dus enkel als je iets niet goed genoeg vindt?
Soe: ‘Ja, als ik het niet goed genoeg vind, of als ik denk: dit staat helemaal niet voor wie ik wil zijn.’
Mourad: ‘De intentie en de timing is belangrijk. Als je iemand gewoon wil uitlachen, is het geen goede humor. Het publiek in de zaal kan ook bepalen of iets kan. Een Marokkanengrap voor een volledig witte zaal is fout. Dan bouw je geen bruggen, maar viseer je met een hele zaal een andere groep. Ik vind dat laf. Er zijn comedians die zich aanpassen en die niks schuwen voor een witte zaal, maar van zodra ze kleur zien, durven ze opeens hun Marokkanengrapjes niet meer vertellen. Doe ze altijd of doe ze nooit.’
Humor kan dus de spanning opdrijven, maar kan die even goed verlichten?
Mourad: ‘Als je het kan gebruiken om kloven te dichten, als je mensen dingen laat vergeten, pijn doet verzachten of thema’s bespreekbaar kan maken, dan is humor ontzettend sterk. Als je het gebruikt om mensen uit te lachen, dan ben je geen comedian. Dan ben je een pestkop. Dan doe je het vakmanschap oneer aan.’
Soe: ‘In de praktijk merk ik vaak dat het gemakzucht is. Als je aan iemand vraagt waarom ze een islamofobe mop maken en ze antwoorden je dat dat gewoon werkt, dan geven ze eigenlijk toe niet de moeite te hebben genomen om beter materiaal te schrijven. Alsof een muzikant er zich ook zo snel vanaf zou maken. Het is niet omdat de mensen dansen dat de muziek goed is, en het is niet omdat de mensen lachen dat de grap goed is. Zo’n humor kan op café of onder vrienden, maar dat heeft geen plek op een comedy podium.’
Mourad: ‘Je moet jezelf uitdagen. Je moet lezen, onderzoek doen en je meningen funderen. Je moet zorgen dat je weet waarover je spreekt. Het moet doordacht zijn, niet alleen grappig.’
Soe, doe jij je huiswerk?
Soe: ‘Van zodra je begint als comedian, krijg je een soort schakelaar in je hoofd die altijd aan staat. Wanneer ik iets meemaak, of ik denk aan iets, dan neem ik onmiddellijk mijn gsm om het te noteren. Daarna begint het ambacht. Van die kleine ideetjes en notities vertrek ik om het uit te schrijven. Ik schrijf niet alles woord voor woord uit. Ik neem het op als ik het uitprobeer, zodat ik nadien kan beluisteren wat werkt of niet. Als je de originele tekst zou lezen, slaat het nog nergens op. Pas op het podium vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Dan voel ik aan wat waar past, waar ik de nadruk op moeten leggen, hoe ik een grap moet opbouwen. Dat gaat zo een tijdje over en weer tussen het schrijven en het op podium brengen en bij iedere versie schaaf je er wat verder aan.
Je ontwikkelen als mens en comedian gaan hand in hand. Op een podium staan en spelen is voor mij niet moeilijk, maar het schrijfproces is iets wat ik moest leren. In het begin compenseerde ik dat door veel te spelen, maar je evolueert niet als je je niet ook gaat toeleggen op het schrijven.’
Comedy Café | Belgiums least wanted
met MC Manu Moreau, Mohsin Abbas, Dara Sheikhi, Samir Fighil en Soe Nsuki
do 19.01.23 - 20u30
Eldorado