Analoog, vooruitblikken en terugkijken met Willem de Wolf
Cie de KOE is al jaren een vertrouwde naam in onze theaterprogrammatie, maar vanaf dit seizoen zal je die niet meer terugvinden. Enkele maanden geleden versmolt de KOE met Hof van Eede tot DE HOE. Wij praatten met Willem de Wolf over hoe dat in zijn werk ging en natuurlijk ook over Analoog, het stuk dat hij schreef met Louis Janssens.
Willem, na zoveel jaren de KOE kozen jullie er samen voor om een alliantie aan te gaan met Hof van Eede. Hoe kwam die samenwerking tot stand?
Ik maak zelf al zo’n dertien jaar deel uit van de KOE en sinds ik erbij kwam, creëerden we alle voorstellingen steeds met drie. Peter Van den Eede en Natali Broods waren de twee andere kernleden van de compagnie en het was Peter die me destijds vroeg om bij hen aan te sluiten. We kenden elkaar van de samenwerking tussen verschillende theatergezelschappen: STAN, Dood Paard, Maatschappij Discordia en de KOE. Blijkbaar was die samenwerking Peter wel bevallen, want plots vroeg hij me om voor de KOE te spelen en te schrijven. Daar moest ik niet lang over nadenken, want dat waren de twee dingen die ik het liefste deed en in Nederland was er geen gezelschap waarbij ik die twee kon combineren. Het eerste stuk dat we samen maakten, Wit (een onderdeel van het drieluik Wederopbouw van het Westen), was ergens heel symbolisch. Wij drieën waren toen nog naïef, maagdelijk, een blanco blad.
We zijn in de jaren nadien echt naar elkaar toegegroeid, maar twee jaar geleden ontstond plots het gevoel dat we de KOE groter moesten maken. Het risico dat we uitgepraat zouden raken of dat er te veel nadruk zou komen te liggen op ons drie leek ons te groot. Bovendien ben ik ook zestig geworden en merk ik dat het touren en het reizen toch wat doorweegt en dat dat dus gerust iets minder zou mogen zijn.
In volle coronatijd spraken we toen in parken af met andere gezelschappen om de mogelijkheden af te toetsen en uiteindelijk werd het Hof van Eede. Het is een echte samensmelting en dat hoor je ook aan de nieuwe naam DE HOE. We hebben ook de ambitie om jaarlijks met een nieuw jong collectief samen te werken. Nu zijn dat Mitch Van Landeghem en Carine Van Bruggen. Ze schrijven mee, werken mee, spelen mee, doen vervangingen… Ze maken dus een integraal deel uit van de groep.
Louis Janssens maakt geen deel uit van die groep, maar jij koos dit jaar specifiek voor hem om samen een voorstelling te creëren.
Klopt, hoewel we ook met Louis en zijn groep Desnor gesprekken hebben gevoerd. Maar een alliantie zat er niet in omdat ze toch wat meer op hun eigenheid stonden.
Ik heb Louis leren kennen als student in het KASK. Ik gaf er les in het tweede jaar en ik herkende mezelf in hem. Hij had een bles zoals ik er een had toen ik jong was, en een gretigheid die me vertrouwd was. Op een gegeven moment merkte ik dat ik mijn eigen opleiding begon te bevragen: de onderwerpen waarrond ik in de jaren 80 theater maakte, de autonomie van de kunstenaar, het postmodernisme… Al die zaken waren behoorlijk wit en mannelijk, tot zelfs misogyn. De studenten op het KASK emancipeerden zich op een gebied dat nog niet geëmancipeerd was, nl. hun identiteit. Ik vroeg me af of er werkelijk grote verschillen waren tussen mezelf als student en de studenten van nu. Daar wilde ik graag een voorstelling over maken, over die verschillen, maar ook over de gelijkenissen en over de dingen die nooit veranderen.
Louis bleek de ideale partner om dit stuk samen mee te schrijven. Op een gegeven moment in het proces beslisten we om de rollen om te draaien. We spelen dus elkaar. Dat zet het publiek soms op het verkeerde been. Het houdt ze alert en het benadrukt de overeenkomsten die er zijn tussen de generaties. Analoog gaat over intergenerationaliteit, maar benadert het niet als een strijd of conflict, maar over dat wat doorloopt en ons verbindt.
Analoog gaat ook over theater toen en nu. Hoe onderzoeken jullie daar de gelijkenissen of verschillen?
We gebruiken een aantal technieken die altijd al theatraal waren. Zo gaan we zingen. Het stuk speelt zich af op een wit speelveld. Er is een choreografie uitgewerkt, wat toch wel een behoorlijke uitdaging is. Als twee mensen samen diagonaal over een wit vlak wandelen, dan is dat theatraal. Dat was het honderd jaar geleden en dat is het nog steeds. Die bewegingen in combinatie met de tekst is een van de reflecties over theater die het stuk bevat.
DE HOE gaat ook andere pistes verkennen. In coronatijden exploreerden jullie al streaming en podcasts. Worden dat blijvertjes?
Opnames zijn vooral een ambitie van Natali. Behalve dat ze fabelachtig is voor de camera, weet ze er ook ongelooflijk veel van. Zij nam dan ook het voortouw om The courage to be disliked, dat we al ingepland hadden voor een theatertournee, om te vormen tot een stuk voor streaming. Dat heeft heel goed gewerkt, onder andere omdat we de theaters ook betrokken bij de verkoop en marketing. Voor elke voorstelling maakten we beelden in de buurt van het theater waar het dan speelde.
Ikzelf maakte de podcast Radio Insomnia met Wannes Gyselinck. Daar komen zeker nog nieuwe afleveringen van, want da’s gewoon heel fijn om te doen.
Streaming en podcasts zijn veel minder directe manieren om je publiek te bereiken. Krijg je toch soms feedback van kijkers of luisteraars?
Ik doe wel meer dingen waar je niet onmiddellijk de reacties van kan meten. Ik schreef bijvoorbeeld al vaak columns en artikelen. Soms hoor je daar niet meteen iets over, maar heel vaak spreken mensen je er toch over aan. Ik vind het vaak zelfs moeilijk om er mee om te gaan. Zeker als het gaat om zeer persoonlijke of emotionele reacties. Zo schreef ik ooit een artikel over kinderloosheid en dat raakte toch wel een gevoelige snaar bij veel mensen. Dan merk je dus weer dat je niets in het luchtledige doet en dat is natuurlijk wel fijn om te weten als maker.
Analoog
DE HOE
do 3.11.22 | 20u30
Schouwburg
Radio Insomnia is te beluisteren via Spotify en andere podcastapps.