De Nederlandse dichteres Anneke Brassinga beweerde “wat menselijk maakt, is de verbeelding”.

Het ongekende en het ongerijmde worden graag getipt als kenmerken van kunst, die in post-coronatijden zelfs als een helend vaccin wordt gezien. Het onverwachte is de muze en het lot van de kunst. Dat de kunst er is, verleent de mens de kans om zich met zichzelf én met de anderen te spiegelen. Hedendaagse kunst is al lang haar sokkel verloren en houdt zich nog nauwelijks bezig met standbeelden die de geschiedenis markeren of maskeren. Actuele kunst in de publieke ruimte kan monumentaal zijn of 'nietig'. Vol leesbare betekenis of als een strelende rimpeling in het water. Het is aan de bezoeker om uit te maken wat een beeld in de publieke ruimte wel of niet kan betekenen.

Het parcours “Here Comes the Summer” - met vooral werk uit de collectie van het S.M.A.K. te Gent - toont 10 unieke kunstwerken. Kunstwerken waarmee we de ruimte tijdelijk delen maar die, voor wie zich ervoor openstelt, onze blik voorgoed kunnen veranderen. In 2021 wordt bij dit semipermanent parcours een tijdelijk luik georganiseerd dat een wijdere, wereldse kijk geeft op de kunst in de wereld.

Ondertussen tovert de zon de wereld om in de zomer. Tijd voor een wandeling of fietstocht van 5,3 km, langsheen 10 relevante kunstwerken waarover u in deze folder meer kunt lezen.

Heb je de folder liever geprint? Haal jouw fietskaart gratis op in één van de volgende verdeelpunten vanaf 14/07: Cc Strombeek, Cultuur Barbar, Toerisme Grimbergen, S.M.A.K. Gent.

Ontdek je het uitgestippelde parcours graag met een audiogids? Deze vind je hier terug. Via de SoundCloud app kan je de volledige audiogids gratis downloaden en dus offline beluisteren.

Philippe Van Snick behoort tot een belangrijke cluster Belgische kunstenaars met o.a. Bernd Lohaus, Guy Mees, Panamarenko, Lili Dujourie en Jan Vercruysse die vanaf de prille jaren zeventig met hun werk op een 'aparte' manier aansluiting vonden bij de betere internationale kunstcircuits. “Ellips” is een geschilderde uitvoering – zwart op wit – op de façade van Cc Strombeek, daterend van zijn memorabele solotentoonstelling “Undisclosed recipients” in 2006. Het is een werk dat zijn oorsprong vindt in de jaren 1970-1971. Het is een periode waarin Van Snick op mathematische wijze probeert om vat te krijgen op zijn onmiddellijke omgeving en waarin hij individuele en ruimtelijke krachten probeert te verzoenen. Zijn fascinatie voor de ellips als een dynamisch fenomeen, met daarenboven een belangstelling voor de dynamiek en onrust van materie, verbindt hij in deze schildering tot een teken waarin de onmetelijke noties tijd en ruimte zich in licht en schaduw manifesteren als een 'oneindige' ellips.

Hij kreeg van architect Walter Steenhoudt de opdracht om een permanente sculptuur te bedenken voor de binnentuin van het (nieuwe) cultuurcentrum. Na een mislukte poging met een 'oneindige zuil' van kunststof – die het begaf tijdens een lokale windhoos – produceerde Mark Verstockt een mobiele in de vorm van een wit gekleurde abstracte vorm die toen formeel fel deed denken aan het logo van het 'cultureel centrum'. De medewerkers in de omringende burelen waren vrij de sculptuur naar believen te manipuleren, zodat ze altijd naar een 'ander' beeld konden kijken. Dat was al participatiekunst avant la lettre!

In 2005, na verbouwingen en n.a.v. de tentoonstelling “Over een culturele ruimte”, werd het beeld verplaatst naar de vijver aan de centrale inkom van het cultuurcentrum. In het water wordt het witte beeld 'bewegend' weerspiegeld en overleeft de gedachte aan een mobiele omdat mensen rondom het beeld kunnen wandelen en het beeld telkens opnieuw in een andere vorm kunnen zien en ervaren.

Peter Downsbrough weet zijn weinig opvallende ingrepen met uiterste precisie in de openbare ruimte te plaatsen als subtiele markeringen in urbaan soms chaotische situaties. Zijn werk wordt dikwijls vergeleken met een grafische lay-out waarin de toeschouwer op reële schaal kan verdwalen in een setting van lijnen en woorden. “Two Pipes” is een werk dat zijn oorsprong vindt in de vroege jaren ‘70 en sindsdien in tal van private en publieke buitenruimtes werd uitgevoerd. Elke versie bestaat uit twee metalen buizen met eenzelfde diameter en een verschillende lengte die loodrecht en op een gelijke afstand van 8 cm naast elkaar worden geplaatst. Hiervoor maakt Peter Downsbrough steeds gebruik van dezelfde industriële materialen. Hij is niet geïnteresseerd in het plezier van het maken, noch in de esthetische kwaliteiten van het object. Hij vermijdt wat hij omschrijft als “de valkuil” van de verleiding van materialen of van de fysieke arbeid van het proces. Als de vorm van de sculptuur constant is, is het enige dat van belang is immers de ruimte die het bezet. Dit maakt het mogelijk om vooral de externe context bloot te leggen.

Lois Weinberger koos bewust voor wat hij zelf “tweederangsnatuur” noemde, met een centrale rol voor wilde planten. Onkruid staat symbool voor de bedreigde vrije geest en voor het individu dat zijn eigenheid en verbeelding koestert, tegen de stroom in, maar het is ook een spiegel en maatstaf voor onze maatschappelijke tolerantie. “Wild Cube” is een werk dat Lois Weinberger sinds 1991 op verschillende locaties uitvoerde op kleine en grotere schaal. Het is een werk dat toebehoort aan de collectie van het S.M.A.K., dat over het belangrijkste en meest representatieve ensemble van zijn werken beschikt. “Wild Cube” is een haast onooglijke transparante kubieke meter waarin de natuur, te midden van een goed onderhouden gazon, haar gangetje kan gaan. Dit kleine stalen ding, dat eruit ziet als een minimale sculptuur, is te beschouwen als een fragiel teken, een komma in de perfect geconditioneerde groene vlakte zoals dat volgens onze verwachtingen van een gedomesticeerde tuin en strak gereguleerde maatschappij hoort. “Wild Cube” is een symbool voor vrijheid gericht tegen een esthetiek van het Pure, het Ware en tegen de wetten van de Orde. Het oeuvre van Lois Weinberger is ook een ode aan het onkruid – zijn metafoor voor een wereld die meer en meer verkleurt door al dan niet gedwongen vlucht en migratie.

Zijn tentoonstellingen getuigen van een precieus, puntgaaf gevoel van hoe zijn werk te verhouden tot onze leefomgeving. Het kunstwerk “2x5+” werd in 2004 geïnstalleerd op de toen nieuwe (blinde) muur die komaf maakte met de voormalige (specifieke) ramen en glazen deur, waardoor een donkere hoek ontstond naast de bibliotheek. Willy De Sauter gaf deze plaats letterlijk weer licht met 5 x 2 identieke semi-transparante panelen polycarbonaat, binnenin verlicht met een verticale tl-lamp. Van verderaf wordt de interactie zichtbaar tussen dit werk en de structuur van het achterliggende appartementsgebouw. “2x5+” is abstract, maar ook niet: de omgeving van het cultuurcentrum is deel geworden van het kunstwerk dat 's avonds niet alleen een bijzonder mooi beeld oplevert, maar ook een gevoel van veiligheid en welbevinden.

Ze werkt vooral met installaties, tekst en performances. "In de tijd dat ik in Gent woonde, maakte ik een loopplank vergelijkbaar met de bruggen die gebruikt worden op kanaal- en rivierboten. Het werk moet geïnstalleerd worden op de rand van het dak en/of leunend uit een raam van een gebouw. Mijn idee was om bij de bezoeker speculaties uit te lokken over de verschillende mogelijke situaties (letterlijk en figuurlijk) waarin de plank zou kunnen worden aangesloten op een voorbijkomend schip."

“Kranker Engel” is een bijzonder poëtisch werk dat beweegt op het ritme van de seizoenen: pas in de winter, als alle zomeractiviteiten zijn afgelopen en de boom haar bladeren verliest, ontwaakt het werk en hangen de gitzwarte bollen verspreid in de kruin van de boom. Die zware stalen bollen verhuizen in de zomer in een soort archeologische rustplaats naast de boom, als een 'ondergronds' verlangen naar een nieuwe winter. "Een trieste boom in de winter. Een vreemde verschijning in het midden van het bos. Om het even welke boom in om het even welk bos of veld, want deze sculptuur beweegt, zij heeft geen definitieve plaats, zoals elke engel. Een boom die tijdens de winter zijn bladeren heeft verloren. In de winter is het bos bevroren en leeg. Naakt. De kale takken met hun bevroren, grijze takken krijgen een menselijke gedaante. Zoals een verschijning, alleen tegen de hemel in het koude winterbos, ontwaart men een zeer fijn figuur dat zware, zwarte tranen laat vallen. Een zieke engel die wil opstijgen." (Rui Chafes, Lissabon 2001.)

“Untitled (Sculpture)” is een werk uit 1980 en destijds de blikvanger op de tentoonstelling “Kunst in Europa na ‘68” (1980) in het Museum van Hedendaagse Kunst te Gent. Voor die tentoonstelling werd deze sculptuur op monumentale schaal uitgevoerd met de medewerking van de firma Sidmar nv Gent. Uit een monumentale staalplaat ontplooien zich twee autonome vormen. De spiraal lijkt organisch gegroeid uit het harde staal. Daartegenover staat een strengere vorm, die veel bruusker uit het vlak treedt. Bij het tot stand komen van de sculptuur was de ingenieur verrast dat de intuïtie van de kunstenaar samenviel met zijn berekeningen. Van groot belang voor Barry Flanagan is het gedrag van de materialen tegenover sculpturale processen. Als kunstenaar zet hij een stap terug om te zien hoe materialen zich gedragen. De Franse schrijver en poète maudit Alfred Jarry was met zijn patafysica (een absurdistische parodie op de moderne wetenschappen) van grote invloed op Flanagans werk en denken. Het tegelijk massieve en vederlichte stalen kunstwerk activeert de groene cultuurhistorische omgeving van het Prinsenbos. Het is alsof een kind hier met papier en schaar een vorm knipte die hier nu via het werk van Barry Flanagan speels, monumentaal en poëtisch in het zomerse groen werd geplaatst.

Lili Dujourie maakt niet zelden het smalle gebied tussen aan- en afwezigheid zicht- en voelbaar en dat evoceert ze met sculpturen waarin de leegte sporen suggereert van 'voorbijgaand' leven. Haar oeuvre is uiterst broos en fragiel; ze gebruikt gips, fluweel en ook stukken (symbolisch-beladen) lood waarmee ze zacht-inhoudelijk refereert aan bijvoorbeeld de Vlaamse Primitieven en de alchemie. “Aubade” werd gerealiseerd in het context van de openluchttentoonstelling Grimbergen 2002 en vond een plaats in de ruïne van het donjon in het Prinsenbos. Daar sloot Lili Dujourie één van de open ‘ramen’ af met een plaat zachtroze marmer. Deze eenvoudige, minimale ingreep nodigt uit om stil te staan en te genieten van de verstilde, prachtige dialoog tussen het gefixeerde marmer in de ruïne en de lichtjes kabbelende (weer)spiegeling ervan in de vijver. De mooie roze kleur ontlokt via de hoofse titel van het werk "Aubade" (lyrische ochtendgroet) een mijmering. Daarin voegt de kunst zich naadloos bij het poëtisch escapisme dat deze idyllische hoek van het Prinsenbos evoceert.

Lawrence Weiner was ooit zelf schilder, maar hij wist nooit helemaal te voldoen aan de esthetische verwachtingen van zijn opdrachtgevers. Omwille van onder meer die reden wist Lawrence Weiner zich te beperken tot het gebruik van taal als medium om bij de toeschouwer zélf mentale sculpturen tot stand te brengen – dankzij het menselijke vermogen van en tot verbeelding. Lawrence Weiner laat de taal rollen tot een persoonlijk en bijgevolg niet te controleren of te censureren act van vrijheid. In 1968 schreef Lawrence Weiner een soort van intentieverklaring over zijn artistieke positie – deze blijft tot vandaag geldig. 1. De kunstenaar kan het werk uitvoeren. 2. Het werk kan uitgevoerd worden door iemand anders. 3. Het werk moet niet uitgevoerd worden. Elk van deze mogelijkheden heeft dezelfde waarde en stemt overeen met de intentie van de kunstenaar. De beslissing betreffende de toestand van het werk ligt bij diegene die het eventueel in ontvangst zal nemen. “Stars Don’t Stand Still In The Sky” is een editie uit 1991. Het is een kort statement dat tot eenieders verbeelding kan spreken. De locatie, tussen de Grimbergse sterrenwacht en de abdijkerk in Grimbergen, plaatst het werk tussen wetenschap en religie – twee domeinen waarin de mens op zoek is naar uiteenlopende zingevingen. De keuze voor een button als drager typeert Lawrence Weiner die, buiten de fora van galeries en musea om, vaak democratische dragers voor zijn werk kiest.